Proje Çocuk Nedir?

Anne ve babaların kendilerinin başaramadıkları arzu ve hayallerini, hayata geçirmeyi planladıkları çocuğa yıkarak onun fikrine ve isteklerine bakılmaksızın, mükemmeliyetçi bir tutumla yetiştirdikleri çocuğa “proje çocuk” deniyor. Bu bakış açısıyla anne ve baba tüm beklentilerini çocuğa aktararak onu kendi hayallerini gerçekleştirmek için bir proje olarak görüyorlar.

Proje çocuk hayaline kapılan anne ve babalar ne yapıyor?

Anne ve babalar çocuğun adına kararlar alıyor ve kendi istedikleri yolda ilerlemeleri için baskı yapıyorlar.
Çocuğun eğilimlerine, mizacına ve becerilerine bakılmaksızın ona beklentiler yükleniyor.
Daha çocuk doğmadan hangi okula gideceği ve hangi sanat ve spor faaliyetleriyle uğraşacağı belirleniyor.
Ders çalışma, yeme, uyuma, giyinme ve arkadaşlarla görüşme gibi akla gelebilecek en basit alanlarda bile tüm kararlar süper anne ve babalar tarafından veriliyor.
Eğitim, giyim ve oyuncak seçeneklerinde çocuğa her türlü imkan sunuluyor. Çocuğa her istediği alınıyor ve tüm istekleri karşılanıyor.
Çocuğun omuzlarına birtakım beklentiler yükleniyor ve onun bu istekleri karşılaması için her türlü fedakarlıklarda bulunuyor.
“Proje çocuk” kavramı çocukta nelere sebep olur?

Çok fazla seçeneğe sahip olan çocuklar bir alanda uzmanlaşma ve tercihlerini sürdürebilme konusunda problemler yaşıyorlar. Hatta bu tip çocuklara “maymun iştahlı” denilebilir.
Çocuk, benzer özellikleri olan ama proje çocuk olmayan çocuklara göre kendini yaramaz, yetersiz ve başarısız hissedebiliyor.
Çoğu şeye erişim imkanı olması çocuğun kendine hedef koyma ve ona ulaşmak için gerekli çabayı gösterme konusunda sıkıntılar yaşamasına yol açabiliyor.
Proje çocuklar seçim yapma, seçimlerinin sorumluluğunu alma ve sonuçlarıyla yüzleşme konusunda deneyimsiz olabiliyorlar. Seçimleri aileleri tarafından yapıldığı için sorumluluk duyguları gelişmeyebilir.
Tüm bu şartlar altında içinde büyük bir boşluk yaşayan çocuk mutlu olamıyor. Öyle ki bu durum fiziksel gelişiminin bile yavaşlamasına yol açabiliyor.
Doğru olan nedir?

Anne ve baba olarak çocukla ilgili projeleriniz mutlaka olmalı ancak bu tasarılar çocuğunuzun gerçeği ile de örtüşmeli. Yani, onun fikirlerini ve isteklerini göz ardı etmemelisiniz.
Büyük beklentiler yaratarak çocuğunuzun omuzlarına yük bindirmemelisiniz. Çünkü beklentilerle gerçekler arasındaki fark açıldıkça hem çocuğunuzun hem de sizin hayal kırıklıklarınız bir o kadar büyük olur.
Çocuğunuzu onun zeka ve becerisinin ötesinde olan şeylere zorlamamalısınız. Onun başka alanlarda başarılı olabileceği gerçeğini unutmayın. Ancak bu şekilde başarılı ve yeterli hisseden, kendiyle barışık bir çocuğa sahip olabilirsiniz.
Unutmayın ki proje çocuk, anne ve babanın beklentilerini karşıladığı sürece ailede herkes mutludur. Ancak bu beklentiler karşılanmadığında kabus başlıyor. Ne kadar eğitim alırsa alsın, diplomaları ve sertifikaları çocuğunuzun yalnızca donanımını temsil eder, mutluluğunu değil. Bu hayatta onun istekleri, hayalleri ve yapabilecekleri konusunda sizin desteğinize ihtiyacı vardır.

Uzman Klinik Psikolog

Beyhan Perim Seçmen